Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποιούνται όλο και πιο συχνά τα τελευταία χρόνια, το ποσοστό διαζυγίων διαρκώς αυξάνεται. Το διαζύγιο είναι τόσο μια συναισθηματική, όσο και μια νομική διαδικασία, η οποία χρειάζεται θάρρος για να εκκινηθεί. Κατά τη διάρκεια του διαζυγίου, οι δύο πρώην σύζυγοι πρέπει να συμβιβαστούν με την λήξη της μεταξύ τους σχέσης, να δημιουργήσουν συναισθηματικά και συνήθως οικονομικά ανεξάρτητες ζωές και να αφήσουν τη σχέση οριστικά στο παρελθόν. Είναι σημαντικό να κατανοηθεί και να γίνει αποδεκτός ο ρόλος που διαδραμάτισε ο κάθε σύντροφος στην κατάρρευση της σχέσης. Εξίσου σημαντική είναι και η ρύθμιση των νομικών ζητημάτων που προκύπτουν από την νέα αυτή κατάσταση. Τα πιο συνήθη ζητήματα είναι αυτά της διατροφής και της επιμέλειας των ανηλίκων τέκνων του ζευγαριού. Ωστόσο υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το ζευγάρι είχε κάποιο κατοικίδιο ζώο. Τι μπορεί να συμβεί εν προκειμένω;

Παρά τη συναισθηματική σχέση που έχουν οι περισσότεροι άνθρωποι με τα κατοικίδιά τους, τα δικαστήρια αντιμετωπίζουν τα κατοικίδια ζώα με τον ίδιο τρόπο που αντιμετωπίζουν τα άλλα περιουσιακά στοιχεία, όπως έπιπλα ή κοσμήματα. Επομένως, το ζήτημα δεν παραμένει αρρύθμιστο, αφού σύμφωνα με τον συνδυασμό των διατάξεων 1394 και 1395 του Αστικού Ελληνικού Κώδικα, σε αυτές τις περιπτώσεις, ο κάθε σύζυγος παίρνει τα κινητά που του ανήκουν, ανεξάρτητα από το αν χρησιμοποιούνταν μόνο από εκείνον ή και από τους δύο. Λαμβάνονται όμως υπόψιν και οι προσωπικές ανάγκες του καθενός, άρα σε περίπτωση διαφωνίας των συζύγων, το δικαστήριο αναλαμβάνει την κατανομή των κινητών, έχοντας την δυνατότητα «να επιδικάσει εύλογη αποζημίωση για τον σύζυγο που παραχωρεί την χρήση αυτών στον άλλον».

Εκτός από τις γενικές διατάξεις του Αστικού Ελληνικού Κώδικα όμως, υπάρχει και ο Ν. 4830/2021, στο άρθρο 2 του οποίου ορίζεται όχι μόνο η έννοια του ζώου συντροφιάς, αλλά και αυτή του ιδιοκτήτη, σύμφωνα με την οποία, ο ιδιοκτήτης είναι «το φυσικό πρόσωπο που διατηρεί ζώο συντροφιάς, κυρίως μέσα στην οικία του, και υπό την άμεση επίβλεψη και φροντίδα του. Το πρόσωπο αυτό αναγράφεται και στο έγγραφο ταυτοποίησης του ζώου.». Στο άρθρο 9 του ίδιου Νόμου, παρουσιάζονται οι υποχρεώσεις του ιδιοκτήτη ζώου συντροφιάς, βασικές εκ των οποίων είναι η τήρηση των κανόνων ευζωίας του, η μη εγκατάλειψη του και η κάλυψη των αναγκών του. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και ο Ν. 4039/2012, με ρυθμίσεις για τα δεσποζόμενα και τα αδέσποτα ζώα συντροφιάς και την προστασία των ζώων από την εκμετάλλευση ή τη χρησιμοποίηση με κερδοσκοπικό σκοπό. Επομένως, ιδιοκτήτης είναι αυτός που μπορεί να αποδείξει όσα προκύπτουν από τον Ν. 4830/2021 και τον Ν. 4039/2012.

Υπάρχουν αρκετές ενδείξεις που επιβεβαιώνουν ή αναιρούν την έννοια του ιδιοκτήτη, μία από τις οποίες είναι και το αν ένας από τους δύο συζύγους μετά τον χωρισμό, πήρε όλα του τα πράγματα, αυτά που θεωρεί δικά του, εκτός από το κατοικίδιο. Εξίσου σημαντικό είναι και το ποιος από τους δύο συζύγους συμπεριφέρεται με τρόπο που δείχνει ότι είναι ο πραγματικός κύριος του ζώου. Συγκεκριμένα, θα ληφθούν υπόψιν όχι μόνο τα έγγραφα ταυτοποίησης του κατοικίδιου και το όνομα του συζύγου που αναγράφεται σε αυτά, αλλά και οι απλές καθημερινές πράξεις, όπως είναι η εκπαίδευση του, η διατροφή του, η φροντίδα της υγείας του με επισκέψεις στον κτηνίατρο, η καθημερινή βόλτα του, η αγορά παιχνιδιών και άρα η ψυχαγωγία του.

Η αλήθεια είναι ότι, αν και το διαζύγιο μπορεί να είναι επώδυνο, στις περισσότερες περιπτώσεις είναι καλό για τους εμπλεκόμενους. Είναι σπουδαίο το γεγονός ότι υπάρχει αρκετή νομοθεσία, η οποία πλέον ρυθμίζει βασικά ζητήματα όπως αυτό της επιμέλειας του κατοικιδίου και υπό ποιους όρους. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι λαμβάνονται υπόψιν οι κοινωνικές εξελίξεις τόσο σε τοπικό, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως, οι δυνατότητες για αλλαγές στους νόμους περί επιμέλειας κατοικίδιων ζώων φαίνεται να βρίσκονται στο αποκορύφωμά τους.